Patella luxatie
afbeelding 1
De patella (afbeelding 1) is een sesambeen in de pees van de
M. Quadriceps, dit is de dijbeen spier aan de voorkant van het dijbeen. Tijdens
beweging van de knie glijdt de patella in een gleuf in het dijbeen (trochlea).
Om een goed functionerend kniegewricht te hebben is het noodzakelijk dat dit
glijden naar behoren gebeurt. Indien de patella naar de binnen- dan wel de buitenzijde
van de trochlea schiet spreken we van patella luxatie, resp. naar mediaal of
lateraal. Indien de patella luxeert zal het dier in meer of mindere mate kreupel
lopen en soms iets door de knie zakken. Toch komt het ook voor dat het dier
in geringe mate last heeft van de patella luxatie en het soms even trekken met
de achterpoot als enig zichtbaar verschijnsel is waar te nemen.
Patella luxatie komt frequent voor bij de volgende rassen: de Engelse en Franse
Bulldog, de dwergkees, de Yorkshire en West Highland White Terriër en dwergpoedels.
Ook bij andere rassen kan er patella luxatie optreden. We kunnen de patella
luxatie in vier graden van ernst onderverdelen:
Graad 1: Incidenteel luxeert de patella die weer spontaan door het strekken
van het been terug in de trochlea komt. Bij rotatie van het scheenbeen kan de
patella met de hand geluxeerd worden.
Graad 2: Regelmatig optredende luxatie met duidelijke problemen. De geluxeerde
patella kan zonder hulp weer terugkomen in de trochlea
Graad 3: Continu aanwezige patella luxatie, waarbij het mogelijk is met
de hand de patella weer in de trochlea te krijgen.
Graad 4: Continu aanwezige patella luxatie, waarbij het niet mogelijk
is met de hand de patella weer in de trochlea te krijgen.
Daarnaast is het mogelijk om een onderverdeling te maken naar de zijde waarna
de patella luxeert. Gebeurt dit naar de binnenzijde van de knie dan noemen we
dit een patella luxatie naar mediaal, gebeurt dit naar de buitenzijde van de
knie dan noemen we dit een patella luxatie naar lateraal.
De oorzaak van de patella luxatie naar mediaal, zoals we die zeer frequent zien
bij de Engelse Bulldog is niet in een zin te vangen. Zowel erfelijke aanleg
als milieufactoren zijn hiervan op invloed. Onder milieufactoren worden onder
meer verstaan: overgewicht, te veel en verkeerde beweging en veel springen.
Onder erfelijke aanleg vallen de "constructie fouten" zoals daar zijn (zie afbeelding
2):
afbeelding 2
- 1: afwijkende stand van de heupkop en -hals, waardoor een
O-benige stand op kan treden
- 2: onderste derde gedeelte van het dijbeen is naar binnen gebogen
- 3: de groeve van de trochlea is erg ondiep in aanleg
- 4: ontwikkelings stoornis van de binnenste rolkam van het dijbeen, waardoor
deze te klein blijft
- 5: het naar binnen gedraaid zijn van de plaats waar de kniepees aanhecht,
- 6: een buiging van het scheenbeen naar binnen toe
- 7: naar binnen staan van de voeten.
Niet alle "constructie fouten" hoeven gelijktijdig voor te komen. Ook het voorkomen
van een of twee fouten kan de ontwikkeling tot patella luxatie naar mediaal
geven.
De behandeling voor patella luxatie naar mediaal is sterk afhankelijk van de
leeftijd waarop het dier klachten krijgt, de klachten die het dier van de patellaluxatie
heeft en de graad van patellaluxatie. Zo kan de behandeling uiteen lopen van
medicamenteuze aanpak met gerichte training tot een ingrijpende operatie, waarbij
de trochlea wordt verdiept en de aanhechting van de kniepees naar buiten wordt
verplaats, zodat weer een rechte lijn wordt verkregen tussen dijbeenspieren,
patella en aanhechting van de kniepees. De behandeling kan per dier zeer verschillend
zijn. In overleg met de eigenaar wordt naar de beste oplossing voor de hond
gezocht.
Daar de kans erg groot is dat een dier die lijdende is aan patella luxatie ook
nakomelingen kan geven die last hebben van patella luxatie, moet men zeer terughoudend
zijn met het fokken van dieren die lijdende zijn aan deze aandoening. Dit om
verdere verspreiding binnen het ras te voorkomen. Door niet alleen te selecteren
op het wel of niet aanwezig zijn van patellaluxatie, maar vooral ook door te
selecteren op rechte been stand, voldoende hoeking en juiste stand van de ondervoeten
kunnen we het voorkomen dat patella luxatie steeds frequenter voor gaat komen.
W. Strikkers, dierenarts
Dierenkliniek Sleeuwijk,
Tel: 0183-301708
www.dierenkliniek-sleeuwijk.nl
Sleeuwijk, Loevestein 2
Werkendam, Hooftlanden 16
Dussen, van Gendtstraat 14
Hank, Buitendijk 102
Almkerk, Kerkstraat 28